In het complexe weefsel van moderne organisaties, waarin de draden van doelstellingen, belangen en individuen verstrengeld zijn, staat รฉรฉn figuur centraal die als een versterkend middelpunt fungeert: de vertrouwenspersoon. Deze rol, vaak over het hoofd gezien in het tumult van deadlines en doelstellingen, is essentieel voor het behoud van integriteit, het bevorderen van welzijn en het cultiveren van een omgeving waarin mensen durven te gedijen.
Vertrouwen vormt de lijm die organisaties bijeenhoudt. Het is de kern van effectieve samenwerking, innovatie en groei. Maar vertrouwen is kwetsbaar; het kan gemakkelijk worden aangetast door conflicten, misverstanden en misstanden. Hier komt de vertrouwenspersoon in het spel. Als een hoeder van vertrouwen fungeert deze als een brug tussen het individu en de organisatie, als een luisterend oor, een adviseur en soms zelfs als een katalysator voor verandering.
โZe zijn de eerste lijn van verdediging tegen onrecht en wangedrag, maar ook de hoeders van de psychologische veiligheid waarin mensen hun stem durven te laten horen.โ
In een wereld waarin organisaties steeds meer worden beoordeeld op hun ethiek en transparantie, wordt de rol van de vertrouwenspersoon alleen maar belangrijker. Ze zijn de spiegels die de organisatie laten zien waar ze staat in termen van integriteit en respect voor individuen. Door een cultuur van vertrouwen te bevorderen, dragen ze bij aan een veerkrachtige en bloeiende organisatie die in staat is om zelfs de grootste uitdagingen te overwinnen.
Maar laten we niet vergeten dat het niet alleen de verantwoordelijkheid van de vertrouwenspersoon is om vertrouwen op te bouwen. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid die rust op de schouders van alle leden van de organisatie. Het begint met kleine daden van integriteit, open communicatie en respect voor anderen. Het groeit wanneer mensen zich gehoord voelen, wanneer hun zorgen serieus worden genomen en wanneer er ruimte is voor groei en ontwikkeling.
In een tijdperk waarin het vertrouwen in instituten op de proef wordt gesteld en waarin cynisme soms de overhand lijkt te hebben, is het cruciaal om te erkennen dat vertrouwen een kostbaar goed is dat gekoesterd en beschermd moet worden. En in het hart van dit waardevolle goed staat de vertrouwenspersoon, als een baken van integriteit en een architect van een cultuur waarin vertrouwen kan bloeien.
Is het wettelijk verplicht een vertrouwenspersoon aan te stellen?
In Nederland is het niet voor alle organisaties wettelijk verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Er zijn echter wel situaties waarin het aanstellen van een vertrouwenspersoon sterk wordt aanbevolen of vereist kan zijn, afhankelijk van verschillende factoren zoals de aard van de organisatie, de sector, en specifieke wetgeving of regelgeving.
Werkgevers hebben volgens de Arbowet bijvoorbeeld de verplichting om een beleid te voeren gericht op preventie van psychosociale arbeidsbelasting, zoals pesten, agressie, geweld, seksuele intimidatie en discriminatie op de werkvloer. Het aanstellen van een vertrouwenspersoon kan een onderdeel zijn van dit beleid. Het is dus (nog) niet wettelijk verplicht. Door de Tweede Kamer is 23 mei 2023 een wetsvoorstel aangenomen voor verplichtstelling van de vertrouwenspersoon. Met dit wetsvoorstel wil de initiatiefnemer iedere werknemer een wettelijk recht op toegang tot een vertrouwenspersoon te geven. Daarnaast wordt de positie van de vertrouwenspersoon in de organisatie versterkt. Het wetsvoorstel draagt bij aan het terugdringen van ongewenst gedrag op de werkvloer en het creรซren van een veilige werkomgeving voor รกlle werknemers (werkzaam bij organisaties van meer dan 10 personen). Op dit moment is het stil rondom dit wetsvoorstel.
De rol van de vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon heeft over het algemeen een belangrijke rol in het bieden van emotionele ondersteuning, begeleiding en advies aan anderen. Onder de verantwoordelijkheden vallen onder andere:
- Emotionele ondersteuning
Een vertrouwenspersoon luistert naar de zorgen, angsten, en problemen van mensen en biedt een empathisch oor. Ze bieden een veilige ruimte waar mensen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te uiten. - Advies en begeleiding
Vertrouwenspersonen kunnen advies geven over verschillende situaties, zoals conflicten op het werk, pesten, discriminatie, of persoonlijke problemen. Ze kunnen mensen helpen bij het identificeren van mogelijke oplossingen en het nemen van beslissingen. De medewerker behoudt hierbij altijd zelf de regie en maakt uiteindelijk zelf de keuze welke eventuele vervolgstappen hij of zij wil nemen. - Vertrouwelijkheid
Een van de belangrijkste aspecten van de rol van een vertrouwenspersoon is het handhaven van vertrouwelijkheid. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat wat ze bespreken met de vertrouwenspersoon niet wordt doorverteld zonder hun toestemming, tenzij er sprake is van een van een strafbaar feit. - Verwijzing
Indien nodig kan een vertrouwenspersoon mensen doorverwijzen naar andere professionals of diensten die gespecialiseerd zijn in het omgaan met specifieke problemen, zoals therapeuten, advocaten, of HR-medewerkers.
Over het algemeen is de rol van een vertrouwenspersoon gericht op het ondersteunen van anderen en het bevorderen van hun welzijn door middel van vertrouwen, respect, en empathie.
Wat doet een vertrouwenspersoon niet
Een vertrouwenspersoon is geen therapeut, counselor of mediator, dus zij zullen geen professionele therapie bieden, psychologische behandelingen uitvoeren of bemiddelen. Ook zullen zij geen juridisch advies geven, tenzij zij gekwalificeerd zijn om dat te doen. Verder zullen zij geen geheimen bewaren die een direct gevaar vormen voor iemands veiligheid of de veiligheid van anderen. Ze zijn er om te ondersteunen binnen hun grenzen en expertise, maar ze hebben niet de verantwoordelijkheid om problemen op te lossen.
Waarom een externe vertrouwenspersoon in plaats van een interne vertrouwenspersoon?
Een externe vertrouwenspersoon heeft het vermogen om een veilige haven te bieden voor degenen die zich misschien niet comfortabel voelen bij het delen van hun zorgen binnen de organisatie. Het bieden een extern, vertrouwelijk contactpersoon, moedigt openheid en eerlijkheid aan, wat essentieel is voor het identificeren en aanpakken van problemen voordat ze escaleren.
Bovendien fungeren externe vertrouwenspersonen vaak als waardevolle adviseurs en strategische partners voor organisaties. Hun externe perspectief stelt hen in staat om trends en patronen te identificeren die mogelijk aan de interne stakeholders zijn ontgaan. Door deze inzichten te delen, kunnen ze organisaties helpen om proactief te reageren op uitdagingen en kansen, waardoor ze wendbaarder en veerkrachtiger worden in een steeds veranderende zakelijke omgeving. Ook is de waarde van de externe vertrouwenspersoon dat zij het vermogen hebben om een cultuur van vertrouwen en respect te bevorderen. Door hun aanwezigheid alleen al herinneren ze organisaties eraan dat integriteit en welzijn geen loze kreten zijn, maar fundamentele bouwstenen van een gezonde en succesvolle organisatie.
Kortom, de externe vertrouwenspersoon vertegenwoordigt niet alleen een bron van expertise en onpartijdigheid, maar ook een belofte van een betere, meer veerkrachtige toekomst voor organisaties die de waarde van integriteit en welzijn hoog in het vaandel dragen. Hun rol is niet alleen om problemen op te lossen, maar ook om een cultuur van vertrouwen te cultiveren die de basis vormt voor duurzaam succes en groei.
Wil je meer weten over de (externe) vertrouwenspersoon of over het versterken van vertrouwen in organisaties, neem dan contact op met:
Regina Hol
Senior Regisseur en teamlead Talent + (Organisatie) Ontwikkeling
Mail: [email protected]